19:55 / 23 İyul 2024

Çörək sexlərində antisanitariya: "İçindən sümük, muncuq və bolt çıxır" - VİDEO

4979

Ölkədə fəaliyyət göstərən çörək istehsalı müəssisələri əhalini çörəklə tam təmin edir. Bu gün marketlərdə istənilən şəxs bir yox, bir neçə növ çörək ala bilir. Bir sözlə, ölkədə çörək bolluğudur. Bolluq barədə ağız dolusu danışsaq da, keyfiyyət barədə onu deyə bilmərik. Çünki əhaliyə satılan çörəklərin heç də hamısı keyfiyyət standartlarına cavab vermir.

Qida Təhlükəsizliyi Hərəkatının rəhbəri, sağlam qidalanma mütəxəssisi Məhsəti Hüseynova Bakupost.az -a bildirib ki, çörək gündəlik istehlak olunan ən vacib qida məhsulları sırasındadır. Ölkədə buğda çörəyi ilə yanaşı, çovdar, qarğıdalı, yulaflı və s. çörək növləri satılır. Çörək istehsalı müəssisələrində mütəmadi olaraq sanitar-gigiyena qaydalarına əməl olunub-olunmaması ilə bağlı, eyni zamanda əhalinin sağlamlığının qorunması məqsədilə müəyyən monitorinqlər aparılsa da, yenə bir çox nöqsanlar göz qabağındadır:

“Aidiyyatı qurum ictimaiyyətə aparılan monitorinqlərin nəticələrini açıqlayır. Bir neçə müəssisədə sanitar-gigiyenik vəziyyətin qənaətbəxş olmadığı, məhsulun bişirilməsi və saxlanılması zamanı temperatur rejiminə əməl edilmədiyi, havalandırma sisteminin düzgün olmaması, işçi heyətinin vaxtlı-vaxtında müayinədən keçməməsi, tərkibində çörəyin çəkisinin, inqrediyentlərin tam olaraq qeyd olunmaması ilə bağlı nöqsanlar qeyd olunur. İstehsalda fiziki çirklənməyə məruz qalan çörəklər var ki, istifadə zamanı onların içindən taxta qırıntısı, mismar çıxır. Bu həmin çörəklərin istehsalı prosesində nöqsanların olduğunu göstərir. Məlum olduğu kimi, müvafiq qurum tərəfindən “Buğda ununa dair sanitariya norma və qaydaları” və “Çörək məhsullarına dair sanitariya norma və qaydaları”nın təsdiq edilməsi haqqında qərar qəbul edilib. Qaydalarda buğda ununa və çörək məhsullarına dair təhlükəsizlik və minimum keyfiyyət tələbləri öz əksini tapıb. “Buğda ununa dair sanitariya norma və qaydaları”nda maksimum nəmlik, kül miqdarı, minimum zülal miqdarı, düşmə ədədi kimi göstəricilər üzrə tələblər yer alıb. “Çörək məhsullarına dair sanitariya norma və qaydaları”nda isə buğda çörəyi və çörəyin xüsusi növləri -çovdar çörəyi, qarğıdalı çörəyi, yulaflı çörək və s. təsbit edilib. Bununla yanaşı, bu qaydalarda çörək məhsullarında duzun maksimum miqdarı da tənzimlənib. Belə ki, buğda çörəyi və çörəyin xüsusi növlərində duzun maksimum miqdarı quru maddəyə əsasən, ən çoxu 1,5 faiz həddində müəyyənləşdirilib. Adıçəkilən hər iki Qayda 2025-ci il yanvarın 1-dən qüvvəyə minəcək. Qaydaların qəbuluna kimi əhaliyə satılan örəklərin hazırlanması zamanı sanitar-gigiyena qaydalarına tam əməl edilməlidir".

Məhsəti Hüseynova deyib ki, əgər insanlar istifadə zamanı çörəkdə hər hansı bir nöqsan aşkarlayarsa, dərhal Qida Təhlükəsizliyi Hərəkatına və Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinə məlumat verməlidir:

"Belə olan halda nöqsanlar aşkarlanan müəssisələrdə monitorinqlər daha da güclü aparılır. Həmin müəssisə yenidən yoxlanışdan keçir ki, bu da xoşagəlməz halların aradan qaldırılmasında əsas rol oynayır”.

Qida texnoloqu Ağa Salamov isə bildirib ki, çörək sexlərinin, təndirxanaların bir çoxunda antisanitariya vəziyyəti hökm sürür. Un kisələri yerə düzülür, işçilər oradan unu yoğurma aparatına tökürlər, natəmiz masalarda xəmiri kündələrə ayırırlar, ortalıq qarışıq vəziyyətdə olur:

"Belə halda çörəyin içinə nə desəniz, düşər. İşçilər gigiyenalarına fikir verməlidir, əllərini dezinfeksiyaedici məhlullarla təmizləməli, xəmir yoğuranda, çörək yapanda əllərinə əlcək geyinməlidirlər. Bəzi çörək sexlərində çörəkçi həm də yeri süpürür. Belə halda hansı təmizlikdən, gigiyenadan danışmaq olar? Bu gün ölkədə standartlara uyğun çörək istehsal edən müəssisələr çox azdır. Çörəyin hazırlanması üçün istifadə olunan əksər qatqılar standartlara uyğun deyil. Çörək daha ağır çəkiyə malik olsun deyə maya həddindən artıq miqdarda vurulur. Bəzən çörəklər tam bişməmiş satışa çıxarılır. Keyfiyyətsiz, istifadə müddəti bitmiş qatqı maddələrindən istifadə edilir. Ona görə də çörəklərdə kif göbələkləri aşkarlanır. İstehsal prosesində çörəyin kimyəvi çirklənməyə məruz qalması da adi hal alıb. Ona görə də bəzən çörəklər sabun, ətir dadı verir, çörəklərdən xoşagəlməz qoxu gəlir”.

Ağa Salamovun sözlərinə görə, problemlər təkcə çörəyin istehsalında deyil, daşınma və rəflənməsində də var:

“Çörək antisanitar vəziyyətdə daşınır. Onu satış mərkəzlərinə təhvil verənlər xüsusi əlcəklərdən istifadə etmir. Çörəklər daşınmada da çirklənməyə məruz qalır. Söhbət açıq halda satışa çıxarılanlardan gedir. Dəfələrlə bildirmişik ki, çörək, un məmulatları mağaza və marketlərdə xüsusi qoxusu olan mallardan kənardakı rəflərə yerləşdirilməlidir. İyli, qoxulu məhsullarla təmas olmamalıdır. Amma yenə də eyni nöqsanlar təkrarlanır. Rəflərdə çörəklərin üzəri şəffaf örtüklə örtülməlidir. Marketlərdə havalandırma sistemində problem olduqda çörək kimyəvi məhsulların ətrini canına çəkir. Marketlərin özündə kimyəvi, fiziki, bioloji çirklənmə halları baş verir”.

Azad İstehlakçılar Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov deyib ki, ölkədə çörək bişirmə biznesi ən liberal bazar subyekti hesab olunur. Kim istəsə, bu bizneslə məşğul ola bilər.

Onun sözlərinə görə, bu gün çörək istehsalı sahəsində unun mənbəyindən tutmuş, sexlərdəki sanitar vəziyyətə kimi istehlakçıları qane etməyən çoxsaylı problemlər var. Azad İstehlakçılar Birliyinin ofisində içərisindən insan dişi, muncuq, 10 cm-lik bolt çıxan çörək nümunələri var:

“Hansı çörəyin içərisindən belə kənar çisimlər çıxırsa deməli, orada sanitariya normalarından söhbət gedə bilməz. Çox təəssüf ki, yaxşı çörək bişirən müssisələrlə yanaşı, sanitariya normalarına əməl etməyən çörəkbişirmə sexləri də var. Bəzi zavod çörəkləri bişirən müəssisələr antisanitariya şəraitində fəaliyyət göstərirlər. Onlar çörəyə görkəm vermək üçün onun üst hissəsinə şəkər tozu vururlar. Belə çörəklərin üst hissəsi qırmızı olur. Əslində isə onun iç hissəsi bişməmiş, çiy olur. Əsil zavod çörəyinin alt və üst hissəsi eyni rəngdə, yetişmiş sünbül rəngində olmalıdır. Bəzən, qısa bir müddətdə çörəyin içərisində yapışqanlıq əmələ gəlir. Bu kartof xəstəliyinin əlamətidir. Bu onu göstərir ki, ya un, ya da avadanlıq köhnədir. Əgər çörək uzun müddət yumşaq qalırsa, demək onun tərkibində kimyəvi qatqılar çoxdur. Çörəyin saxlanma müddəti 72 saatdan artıq deyil. O müddətdə çörək qurumalıdır və yapışqanlıq əmələ gəlməli deyil. Tərkibində kartof xəstəliyi və bakteriya olan belə çörəklər insanlarda ciddi mədə-bağırsaq xəstəlikləri əmələ gətirə bilər”.