Münəvvər Əliyeva "Azdrama"da baş verənlərdən danışdı: "Bu, artıq son həddir" - MÜSAHİBƏ

Bakupost.az Münəvvər Əliyeva ilə olan müsahibəni təqdim edir.

- Bəli, həmkarım Mehriban Xanlarovaya dəstək olaraq teatrımızın repressiya dövrü yaşadığını qeyd etmişəm. 1992-ci ildən teatrda işləyirəm, daim baş rolları oynamışam. Problem “teatrda rol davası edirik” məsələsi yox, pərdəarxasında baş verənlərdir. Teatra rəhbərlik edən şəxs bütün işçilərə qarşı ədalətli olmalıdır. Bütün kollektiv ondan narazıdır, amma təzyiq altında olduqlarına görə susur və susdurulurlar. Görünür, bədii rəhbər rejissor kimi fəaliyyət göstərdiyi illərdə müəyyən məhdudiyyətlər yaşayıb və daxilində hansısa kini qalıb, ona tamaşa hazırlamaq haqqı verilməyib. Yaxud tamaşa qoyulanda məhdudiyyətlə üzləşib. Sanki teatr Mehriban Ələkbərzadənin şəxsi mülküdür.

Bu hal Azər Paşa Nemətovun dövründə də mövcud idi. "Bu, mənim aktyorumdur, yalnız bu aktyorla işləyə bilərəm" kimi yanaşma tərzi hakim idi, indi də bu hal mövcuddur. Halbuki aktyorla rejissor arasında inam olmalıdır. Peşəkar tamaşalar yalnız bu halda meydana çıxa bilər. Mən deyəndə ki, tamaşada filan hərəkəti etmək istəyirəm, fikrim, yanaşma tərzim kobud şəkildə təhqir edilir, "yox, mən dediyimi, hiss etdiyimi hiss etməlisən" kimi cavab verilir. Bu, düzgün yanaşma deyil.

Teatrımızda bu kimi problemlər olub, amma bu dərəcədə yox. Bu, artıq son həddir. Mən heç vaxt görməmişəm ki, bədii rəhbərin otağına gedəndə telefonu katibəyə təhvil vermək tələb olunsun. Bizim əlimizdən telefonumuz alınır. Artıq aktyor dostlarıma da inana bilmirəm. Bir-birinin səslərini qeyd edib bədii rəhbərə çatdırırlar. Çox dəhşətli bir vəziyyətdir. Dost bildiyi, vaxtında evində çörək kəsdiyi insanların belə əlindən telefonunu alır. Deməli, teatra dağıdıcı mövqedə gəlmisiniz.

- Teatrın bədii rəhbəri Mehriban Ələkbərzadə teatrda baş verənləri yaşlı və gənc nəsil arasında konflikt kimi şərh edib. Bu haqda mövqeyinizi öyrənmək istərdik.

- Mənim 53 yaşım var. Bu yaşıma rəğmən, səhnədə klassika baxımından hər şeyin öhdəsindən gəlməyə hazıram. Cavan həmkarlarımla yan-yana gələndə heç də onlardan aşağıda qalmayacam. Azər Paşa Nemətovun rəhbərlik etdiyi dövrdə də belə olub.

Biz bədii rəhbərlərə ömürlərimizi verdik. Beş-altı il ömrümüzü veririk, bir tamaşada oynayırıq. Sonra başqası gəlir və eyni situasiya… Azər Paşa Nemətov teatra rəhbərlik edəndə deyirdi ki, sən mənim aktyorumsan, sən isə deyilsən. "Sən Mehriban Ələkbərzadə ilə işləmisən" deyirdi. Bizlərə qapı bağlandı, oturduq, gözlədik. Heç olmasa o zaman sözümü Azər Paşa müəllimin özünə deyə bilirdim.

Ondan sonra bədii rəhbər Mehriban Ələkbərzadə təyin edildi, o da dedi ki, siz mənim aktyorum deyilsiniz, vaxtilə Azər Paşa Nemətovla işləmisiniz... Qəribə bir şərait yaranıb. İndi beş-altı il də Mehriban Ələkbərzadəni gözləyək ki, vəzifəsindən doysun.

Yenə də deyirəm, bizim ömrümüz gedir, sonra da deyirlər ki, yaşlı nəsil cavan nəslə qarşı çıxdı. Özünüz bizi qocaldırsınız. Səsimizi qısırıq.

Gənc nəslə həmişə dəstək olmuşuq. Mən öz paltarlarımı gənc nəslin nümayəndələrinə verirəm. Gənc nəsil-yaşlı nəsil söhbəti teatrda baş verənləri ört-basdır etmək üçündür. Diqqəti yayındırmaq naminədir. Guya gənc nəslə qısqanclıqla yanaşırıq.

Mehriban Ələkbərzadə bədii rəhbər təyin ediləndə dedim ki, teatrda gənc nəsildən heç kəs yoxdur, onları teatra cəlb etmək lazımdır. Artıq 20 yaşında qız obrazı oynaya bilmərəm və heç vaxt da ona can atmamışam.

- Mehriban Ələkbərzadənin səs-küy yaratdığı bir çox tamaşalarda rol almışam. "Qatil" tamaşasında Mehriban Ələkbərzadəyə və tərəf müqabilimə də böyük dəstək olmuşam. O dövrdə hər tamaşa belə qarşılanmırdı.

Səhnədə Mehriban Ələkbərzadəyə və sənətimə görə inqilab etdim, tamaşada açıq-saçıqlığa da razı oldum. Rejissorum mənə nə göstəriş verdi, etdim. Heç bir aktrisa səhnədə döyülməsinə, təhqir edilməsinə icazə verməz. Mən tamaşada oynayanda hamı deyirdi ki, hansı ağılla bu cür epizodlara icazə verirsən. Cavab verirdim ki, Münəvvəri yox, obrazı canlandırıram.

- Sizin əvvəllər Mehriban Ələkbərzadə ilə münasibətiniz yaxşı olub...

- Bəli, zamanında münasibətimiz çox yaxşı olub. Sadəcə “Herostratı unudun" tamaşasından sonra problem yarandı. Tamaşanın premyerasına iki saat qalmış səhnədə dialoqumu qısaltmağı təklif etdi.

Niyə belə olmalıdır? O tamaşa hazırlanan zaman Mehriban Ələkbərzadə bədii rəhbər deyildi. Tamaşanın dialoqunu iki saat qalmış necə qısa demək olardı? Mehriban Ələkbərzadəyə dedim ki, siz məni pis vəziyyətə salırsınız. Səhnədə söz fikirləşəcəyəm... Cavab verdi ki, kefim elə istəyir, etməlisən, əks halda işdən çıx.

Axı, mən bu teatra səndən əvvəl gəlmişəm.

- Xeyr. Heç bir tamaşasına dəvət etməyib, oynamayacam da. Onsuz da bilirdim ki, onun bədii rəhbər olduğu dövrdə heç bir tamaşada rol almayacam.

Teatrda Bədii Şura üzvləri dəyişir, heç kimin heç nədən xəbəri olmur. Niyə? Çünki indiyəqədər qoyduğunuz tamaşaları heç kim tərifləmirdi. Hər kəs öz adamını cəlb edir. Teatr günü oldu, öz ətrafınıza aktyor yığın, onlara mükafat verin. Sənət ocağımızda çox böyük ayrıseçkilik var.

- Teatr kollektivinin Mehriban Ələkbərzadənin narazı olduğunu qeyd etdiniz. Amma cəmi bir neçə aktyor öz fikrini deyir...

- Hətta vəziyyət elə hal alıb ki, onun tamaşalarında oynayan aktrisalar da narazılıq edirlər. O gənc aktrisanın teatra gəlməsinin özü də səs-küyə səbəb oldu. Mən bütün kollektivə səsləndim. Ayrıseçkilik edənlərə nə vaxta qədər səbr edəcəyik? Çayxanada baş verən sözləri də bədii rəhbərə çatdırırlar.

Məni teatra heç bir gənc aktrisanın gəlməsi narahat etmir. Biz bilirik ki, teatra gənc aktrisa lazımdır. Bir daha deyirəm, mən gənc aktrisa obrazını oynamaq fikrində deyiləm. Azər Paşa Nemətovun dövründə cəmi bir tamaşada oynadım. Fərəh Əliyeva Azər Paşa Nemətova təklif edəndə ki, bu aktrisaya Xalq artisti fəxri adını verək, o razılaşmadı. Mənə Azər Paşa müəllim fəxri ad verilməsinə mane oldu. Bildirdi ki, o aktrisa ancaq Mehriban Ələkbərzadənin tamaşalarında oynayıb.

- Xeyr, teatra getmirəm. Yalnız tamaşam olanda gedirəm. Üç-dörd gündür ki, əməliyyatdan çıxmışam. Əməliyyata gedəndə belə mənə bildirdilər ki, özbaşınasınız, əməliyyata gedirsiniz? Yalnız ölsəniz, teatra gəlməyə bilərsiniz! Teatrda qərəzli ab-hava davam edir.