Rəsul Quliyev, Elşad Abdullayev, Mahir Cavadov... - İstintaqa çağırılacaq şəxslərin - SİYAHISI

Bakupost.az Teleqraf-a istinadən xəbər verir ki, məcəllənin qeyd olunan maddəsinə görə, cinayət prosesini həyata keçirən orqan – Baş Prokurorluğun İstintaq Baş İdarəsi - təqsirsizlik prezumpsiyasına riayət etməklə, bu məcəllənin 54-2.1-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş məlumatları İctimai televiziya və radio (İTV) vasitəsilə yayımlayır və rəsmi internet səhifəsində dərc edir.

Məcəllənin 54-2-ci maddəsi isə “Çağırış” vərəqi adlanır. Bu maddənin ikinci bəndi çağırış vərəqəsində istintaqı həyata keçirən orqanın adı, çağırışın vaxtı, ittihamın mahiyyəti və digər məlumatların göstərilməsini vacib sayır.

Vəkillər Kollegiyasının üzvü Vüsal Cəfərov Teleqraf-a açıqlamasında deyib ki, bundan sonra təqsirləndirilən şəxslərlə bağlı qiyabi icraat tətbiq olunacaq: “Qiyabi icraat o hallarda tətbiq olunur ki, təqsirləndirilən şəxs cinayət təqibini həyata keçirən orqandan gizlənir və ya dəfələrlə göndərilən çağırışlara baxmayaraq, məsuliyyətdən yayınır və ya Azərbaycandan kənarda gizlənir. Qiyabi icraatın əsas məqsədi budur ki, həmin şəxsin istintaq və məhkəmədən yayınmasının qarşısı alınsın, bütövlükdə cinayət işinin araşdırılmasına mane olmasın”.

2024-cü ilin əvvəlində Cinayət-Prosessual Məcəlləsinə əlavə olunan prosessual sənədlərin rəsmi qaydada verilməsi ilə bağlı yeni fəsilə əsasən, istintaqdan yayındıqları üçün barələrində məhkəmə qərarı ilə axtarış elan edilmiş şəxslər haqqında qiyabi icraat aparıla bilər.

V.Cəfərov qiyabi icraatın mahiyyətini bu cür izah edib: “Kimsə dələduzluq ittihamı ilə axtarışdadır, lakin illərlə xaricə qaçdığı üçün onun istintaq orqanına cəlb olunması mümkün olmur. Bu halda dövlət orqanları bütün vasitələrlə onu axtarmağa çalışırlar, amma heç bir nəticə olmursa, qanun müəyyən şərtlər əsasında həmin şəxsə qarşı cinayət işini qiyabi qaydada davam etdirməyə imkan verir”.

Onun sözlərinə görə, bütün axtarış, çağırış tədbirləri nəticə vermirsə, istintaq orqanı (təqsirsizlik prezumpsiyasına riayət etməklə) çağırış barədə informasiyanı İctimai televiziya, radio vasitəsi ilə yayır, eləcə də rəsmi internet səhifəsində yerləşdirir: “Bu, sonuncu cəhddir ki, şəxs ya özü çıxsın ortaya, ya da xəbəri olsun ki, barəsində qiyabi proses başlayacaq”.

Qiyabi icraatın prosedurana gəlincə, vəkil deyib: “Məsələn, A şirkətinin direktoru M. böyük məbləğdə vergidən yayınma (Cinayət Məcəlləsinin 213-cü maddəsi) və ya dələduzluq (Cinayət Məsəlləsinin 178-ci maddəsi) ittihamı ilə cinayət məsuliyyətinə cəlb olunub. Onun haqqında iş başlanıb, evinə, ofisinə rəsmi çağırış vərəqələri göndərilib, telefonla xəbər edilib. Lakin o, ölkədən çıxaraq gizlənib və göndərilən bütün çağırışlara məhəl qoymur. 3 ay ərzində axtarış elan olunub, İnterpol xətti ilə axtarılır. Nəticə olmadıqda, prokurorluq məhkəmə nəzarətini həyata keçirən məhkəməyə vəsatət göndərir ki, biz bu şəxsə qarşı qiyabi icraat başlayaq. Məhkəmə dəyərləndirir ki, bütün prosedur addımlar atılıb, həmin şəxsə müdafiəçi təyin edilib, televiziyada və rəsmi saytlarda məlumat yerləşdirilib. Məhkəmə müsbət qərar verərək qiyabi icraatın aparılmasına icazə verir. Bu nümunədə məhkəmə və istintaq prosesi artıq həmin şəxsin iştirakı olmadan davam etdirilir”.

Teleqraf-ın araşdırmasına görə, aşağıdakı şəxslər barədə Azərbaycanın müvafiq məhkəmələri axtarış elan edib. Müvafiq prosedura uyğun olaraq onlar barəsində qiyabi icraat aparılacaq.

1996-ci ildə Amerika Birləşmiş Ştatlarına mühacirət edən sabiq spikerlə bağlı iki cinayət işi mövcuddur.

Birincisi, onun 1980-ci illərin sonları, 1990-ci illərin əvvəllərində Bakı Neftayırma Zavoduna rəhbərlik etdiyi dövrdə yol verdiyi qanunsuzluqlarla bağlıdır. R.Quliyev xüsusi ilə külli miqdarda neft məhsullarını xarici şirkətə satıb pulunu mənimsəməkdə ittiham olunur. Bu cinayət işi üzrə ona Cinayət Məcəlləsinin külli miqdarda dövlət əmlakını mənimsəmə, vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə və vəzifə səlahiyyətlərini aşma maddələri ilə ittiham irəli sürülüb.

Digər cinayət işi isə dövlət çevrilişinə cəhdlə bağlıdır. O, 2005-ci ilin 18 oktyabrında Ukraynanın Simferopol şəhərində Azərbaycanın tələbi ilə İnterpolun axtarışında olduğu üçün saxlanılmışdı.

2005-ci ilin 19 oktyabrda dövlət çevrilişinə cəhd ittihamı ilə cinayət işi açılaraq onun barəsində axtarış elan edilib. Həmin cinayət işi ilə əlaqədar olaraq, o dövrdə iqtisadi inkişaf naziri olan Fərhad Əliyev, dövrün səhiyyə naziri Əli İnsanov və həmin vaxt Prezidentin İşlər İdarəsinin rəhbəri Akif Muradverdiyev, sabiq maliyyə naziri Fikrət Yusifov və deputat Fikrət Sadıqov da saxlanılmışdılar. Məhkəmə onlara azadlıqdan məhrumetmə cəzası versə də, Rəsul Quliyev istintaqdan yayındığı üçün mühakimə edilməsi mümkün olmayıb.

Cinayət Məcəlləsinin 137.3 (insan orqanların və ya toxumalarının alqı-satqısı) və 308.2-ci (vəzifə səlahiyyətlərdən sui-istifadə) maddələri ilə cinayət işi ayrılmaqla istintaqı tamamlanaraq 26 avqust 2013-cü il tarixdə baxılması üçün Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinə göndərilib. E.Abdullayev istintaqdan qaçıb xarici dövlətdə gizləndiyi üçün barəsində Nəsimi Rayon Məhkəməsinin qərarı ilə həbs qətimkan tədbiri seçilərək axtarış elan olunub. Onun tutulması istiqamətində beynəlxalq axtarış tədbirləri həyata keçirilir.

M.Cavadov 1995-ci ilin martında Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsinin qiyamının təşkilində günahlandırılaraq beynəlxalq axtarışa verilib. O, həmin qiyamdan sonra ölkəni tərk edərək Avstriyada sığınacaq tapıb. Ona görə də M.Cavadovu cinayət məsuliyyətinə cəlb etmək mümkün olmayıb

Onun barəsində Cinayət Məcəlləsinin 179.3.2 (mənimsəmə və ya israf etmə külli miqdarda törədildikdə) və 308.2-ci (vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə ağır nəticələrə səbəb olduqda) maddələri ilə cinayət işi başlanıb. Keçmiş diplomat istintaqdan yayındığı üçün barəsində axtarış elan edilib.

E.Nağızadə ilə bağlı daxil olmuş şikayət əsasında Baş Prokuror yanında Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə Baş İdarəsində fakta görə Cinayət Məcəlləsinin 178.3.2-ci (dələduzluq), 308.1-ci (vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə etmə) və 320.1-ci (rəsmi sənədləri, dövlət təltiflərini, möhürləri, ştampları, blankları saxtalaşdırma, hazırlama, satma və ya saxta sənədlərdən istifadə etmə) maddələri ilə cinayət işi başlanıb, istintaq hərəkətləri davam etdirilir. O, iş üzrə təqsirləndirilən şəxs qismində cəlb edilməklə barəsində məhkəmənin qərarı ilə həbs qətimkan tədbiri seçilərək axtarışa verilib.

Ona Cinayət Məcəlləsinin 179-cu maddəsinin (mənimsəmə və ya israf etmə) 3.1 (mütəşəkkil dəstə tərəfindən törədildikdə) və 3.2. bəndləri (külli miqdarda törədildikdə) ilə ittiham irəli sürülərək barəsində axtarış elan olunub.

Onun barəsində Cinayət Məcəlləsinin 179.3.2-ci maddəsi (mənimsəmə və ya israf etmə, külli miqdarda törədildikdə) ilə ittiham verilərək barəsində axtarış elan olunub.

Baş Prokurorluq tərəfindən Cinayət Məcəlləsinin bir sıra maddələri o cümlədən 220.2 (hakimiyyət nümayəndəsinin qanuni tələblərinə fəal şəkildə tabe olmamağa və kütləvi iğtişaşlara, habelə vətəndaşlara qarşı zorakılıq etməyə çağırışlar etmə), 281.2-ci (dövlət əleyhinə yönələn açıq çağırışlar təkrar və ya bir qrup şəxs tərəfindən törədildikdə) maddələri ilə cinayət işi açılıb. Adı çəkilənlər təqsirləndirilən şəxs qismində cəlb ediliblər və Baş Prokurorluğun təqdimatı əsasında Nəsimi Rayon Məhkəməsinin müvafiq qərarları ilə barələrində həbs qətimkan tədbiri seçilərək barələrində axtarış elan olunub. Lakin istintaqdan qaçıb gizləndikləri üçün onları cinayət məsuliyyətinə cəlb etmək mümkün olmayıb.

Fransada məskunlaşan İ.Kərimov haqqında Baş Prokurorluqda Cinayət Məcəlləsinin 134-cü (öldürməklə və ya sağlamlığa ağır zərər vurmaqla hədələmə) və 214-2-ci (terrorçuluğa açıq çağırışlar) maddələri ilə cinayət işi başlanılıb. İnqilab Kərimov təqsirləndirilən şəxs qismində istintaqa cəlb olunaraq barəsində axtarış elan olunub.

Onun barəsində 178.3.1-ci (dələduzluq, mütəşəkkil dəstə tərəfindən törədildikdə), 318-1.2-ci (qanunsuz miqrasiyanın təşkili) 320.1-ci (rəsmi sənədləri, dövlət təltiflərini, möhürləri, ştampları, blankları saxtalaşdırma, qanunsuz hazırlama, satma və ya saxta sənədlərdən istifadə etmə) maddələri cinayət işi qaldırılıb və axtarışa verilib.

Bizim siyahımızda axtarışda olan bir qrup şəxsin adları yer alıb. Azərbaycanın axtarışa verdiyi və istintaqdan qaçıb gizlənənlərin siyahısı isə genişdir.

Daxili İşlər Nazirliyinin bu il yanvarın 25-də yaydığı məlumata görə, 2024-cü ildə İnterpolun Milli Mərkəzi Bürosu vasitəsilə beynəlxalq axtarışa verilən 118 şəxsin və bu təşkilata üzv ölkələr tərəfindən axtarılan 65 nəfərin yeri müəyyən olunub