Təhsil İnstitutunun biabırçı olimpiadası - 30 sualdan 9-u səhvdir

İstedadlı gənclərin aşkarlanmasında fənn olimpiadalarının böyük rol oynadığını bilməyən yoxdur. Fənn olimpiadası qaliblərinin ali təhsil müəssisələrinə müsabiqədənkənar qəbulu respublikamızda fənn olimpiadalarına necə böyük diqqət yetilirdiyinin bariz nümunəsidir. İnformatika və riyaziyyat fənləri üzrə Respublika Fənn Olimpiadası (RFO) qaliblərinin yüksək rəqabətli İT ixtisaslarına müsabiqədənkənar qəbulu isə bu fənlər üzrə keçirilən olimpiadaları daha da populyar edir.

Respublikamızda fənn olimpiadalarının təşkili Azərbaycan Respublikası Təhsil İnstitutuna (ARTİ) həvalə edilib. Bu tədris ilində də 8 fənn üzrə RFO-nın keçirilməsinə başlanılıb. 22, 28 və 29 dekabr 2024-cü il tarixlərində RFO rayon (şəhər) mərhələsi, 15, 16 və 23 fevral 2025-ci il tarixlərində isə RFO Respublika mərhələsinin yarımfinal turu keçirilib. 23 fevral 2025-ci il tarixdə ARTİ tərəfindən təşkil olunan riyaziyyat fənni üzrə RFO Respublika mərhələsinin yuxarı yaş qrupu üzrə yarımfinal turu isə tarıxə düşəcək qədər bərbad təşkil olunub. Belə ki, olimpiada iştirakçılarına təqdim olunan 30 tapşırıqdan 7-si (!!!) səhv, 2-si isə 2024-2025-ci tədris ili üçün Riyaziyyat fənni üzrə Respublika Fənn Olimpiadalarının proqramına daxil edilməyən mövzulardan tərtib olunub. Deməli, 30 tapşırıqdan 9-u (!!!) səhvdir.

İndiyə qədər respublikamızda və dünyada keçirilmiş yüz minlərlə olimpiadanın yəqin ki, heç birində olimpiada iştirakçılarına bu qədər səhv tapşırıq verilməyib.

Təbriklər, ARTİ daha bir dünya rekordu qırdı. Müraciət olunsa yəqin ki, Ginnesin rekordlar kitabına düşər.

Əvvəlcə qeyd edim ki, olimpiadanın sual kitabçası ilə https://arti.edu.az/wp-content/uploads/2025/03/Riyaziyyat_Az_YYQ_2025.pdf linki, 2024-2025-ci tədris ili üçün Riyaziyyat fənni üzrə Respublika Fənn Olimpiadalarının proqramı ilə https://arti.edu.az/wp-content/uploads/2024/01/RFO-Riyaziyyat-proqram.pdf linki vasitəsilə tanış ola bilərsiniz.

Adı çəkilən olimpiadada təqdim olunmuş səhv tapşırıqlara keçək:

1-ci tapşırıqda doğru cavab 4320-dir. Lakin cavab variantları arasında bu cavab yoxdur. 4-cü tapşırıqda üçbucağın itibucaqlı və korbucaqlı olmasından asılı olaraq, iki fərqli cavab var. 11-ci tapşırıqda nöqtələrin parça daxilində və xaricində götürülməsindən asılı olaraq, cavab çoxqiymətlidir. 13-cü tapşırıqda üç müxtəlif cavab var: 7, 11 və 82. 14-cü tapşırıqda sual düz qoyulmayıb. Belə ki, parametri sərbəstdirsə, onda verilən tənliyin dəyişəninə nəzərən sonsuz sayda tam həlli var. 17-ci tapşırıqda doğru cavab 369-dur. Lakin cavab variantları arasında bu cavab yoxdur. 28-ci tapşırığın şərtlərində əskikliklər var. Verilən şərtlər daxilində dostların görüşmə ehtimalını tapmaq olmaz. Çünki, dostların kafeyə gəlmə ehtimallarının necə paylandığı və dostların kafeyə mütləq 18.00 ilə 20.00 arasında gələcəkləri bilinmir. Bundan əlavə məsələ həndəsi ehtimal vasıtəsilə həll olunur ki, bu mövzu da 2024-2025-ci tədris ili üçün Riyaziyyat fənni üzrə Respublika Fənn Olimpiadalarının proqramına daxil edilməyib. 2-ci və 5-ci tapşırıqlar Loqarifm mövzusundan istifadə edilməklə həll edilir. Loqarifm mövzusu isə 2024-2025-ci tədris ili üçün Riyaziyyat fənni üzrə Respublika Fənn Olimpiadalarının proqramına daxil edilməyib.

Maraqlıdır ki, ARTİ tərəfindən təşkil olunan bu olimpiadalarda iştirakçıların apellyasiya hüququ da yoxdur. Görəsən, bu qədər səhv tapşırığın tərtib olunması və iştirakçıların apellyasiya hüququnun pozulmasında məqsəd nədir? Ümid edək ki, burada şəxsi mənafelər yoxdur.

Qeyd edim ki, çoxsaylı müraciətlərdən sonra Olimpiadanın Təşkilat Komitəsi 4 tapşırığın (1, 13, 14 və 17 nömrəli tapşırıqların) səhv olduğunu etiraf edərək, bu tapşırıqlar üzrə olimpiada iştirakçılarının hər birinin cavabını doğru qəbul edib. Hətta Təşkilat Komitəsinin qəbul etdiyi kimi 4 səhv tapşırığın olması belə (əslində isə onların sayı 9-dur) Olimpiadanın nə qədər bərbad təşkil olunduğunun göstəricisidir.

İndi isə bir qədər də 15, 16 fevral 2025-ci il tarixlərində ARTİ tərəfindən təşkil olunan informatika fənni üzrə RFO Respublika mərhələsinin aşağı və yuxarı yaş qrupları üzrə yarımfinal turlarından bəhs edək. Yuxarıda qeyd etdiyim kimi, informatika fənni üzrə RFO qaliblərinin yüksək rəqabətli İT ixtisaslarına müsabiqədənkənar qəbulu, həmçinin DİM tərəfindən ali təhsil müəssisələrinə qəbul imtahanlarına informatika fənninin əlavə edilməsi respublikamızda informatika fənninə marağı xeyli artırıb. Bunun nəticəsidir ki, bu il informatika fənni üzrə RFO Respublika mərhələsinin yarımfinal turuna əvvəlki illərdən xeyli artıq sayda şagird vəsiqə qazanıb. Yarımfinal turuna vəsiqə qazanan şagirdlərin çoxluğu Təşkilat Komitəsini məcbur edib ki, əvvəlki illərdən fərqli olaraq builki Olimpiadaları daha çox sayda universitetdə təşkil etsinlər. Bu universitetlərin isə heç də hamısında kompüterlərin proqram təminatı uyğun tələblərə cavab verməyib. Belə ki, ADA Universiteti, BANM və BMU kimi universitetlərdə yüksək proqram təminatlı müasir kompüterlərdən istifadə olunsa da, məsələn, AzMİU kimi olimpiadanı ilk dəfə qəbul edən universitetlərdəki kompüterlərdə tələb olunan proqram təminatları olmayıb. Bu isə yarış və müsabiqələrin keçirilməsinin əlifbası olan bütün iştirakçılara bərabər şərait yaradılması müddəasının pozulmasına gətirib çıxarıb. Çoxsaylı müraciətlərdən sonra Təşkilat Komitəsi güzəştə gedərək aşağı yaş qrupu üzrə final mərhələsinə vəsiqə qazanan iştirakçıların sayını 2 dəfəyədək artırsa da, yuxarı yaş qrupu üzrə heç bir güzəşt tətbiq etməyib.

Bunlar isə onu göstərir ki, Riyaziyyat fənni və İnformatika fənni üzrə RFO Respublika mərhələsinin yuxarı yaş qrupu üzrə yarımfinal turunun nəticələri ləğv olunmalı, Olimpiada daha peşıkar və ədalətli şəkildə yenidən təşkil olunmalıdır.

P.S. 2024-cü ildə Beynəlxalq Riyaziyyat Olimpiadasında Azərbaycan yığma komandası 75-ci yeri tutub. Bu, Azərbaycan yığma komandasının bütün dövrlərdəki ən zəif göstəricisidir. Səbəblər, məncə, hamıya aydın olur.